The Matrix Revolutions Turkish Subtitles

eviri Dipnotlari.txt

THE MATRIX REVOLUTIONS - �EV�R� D�PNOTLARI:

1. Kanats�z (wingless) ile Zebaniler (Hel) (Sat�r 233, 257):
Serinin �nceki b�l�m�nde (Reloaded) K�hin'in Neo'ya anlatm�� oldu�u vampirler, kurt adamlar ve melekleri hat�rlad�n�z m�? Frans�z'�n mek�n�nda giri� kap�s�n� koruyan bu adamlar "melek" cinsindendir. Meleklerin -g�r�nmese de- kanatlar� vard�r. Bu sebeple havaya y�kselir, tavanda y�r�rler falan. Kendileri "kanatl� uygulama" olduklar�ndan Seraph'� "kanats�z biri" olarak a�a��lamaktad�rlar. Tabii, bunlar -film icab�- birer cehennem mele�idir (=zebani). ��te bu sebeple i�eri girdikleri s�rada Frans�z, Seraph'a kar�� alayc� ve a�a��lay�c� tav�rlar�yla balkon konu�mas� yapt��� s�rada kibrini sergilerken, "...konu�mak i�in Hel (=Cehennem) ile kavga bile etmi�sindir sen..." �eklinde olaylar�n fark�nda oldu�unu vurgulamaktad�r. Frans�z'�n sahip oldu�u bu mek�n bir nevi cehennemdir. Zaten i�eridekilerin (Frans�z ve kar�s� da d�hil) giyim tarz�na dikkat ederseniz, cehennemlikleri and�rd��� d���ncesiyle yar� ��plak, u�uk-ka��k tipler, �o�unlukla k�m�r (yan�k) karas� ve ate� k�rm�z�s� renklere bezenmi�lerdir.


2. T�knaz Yahuda (Sat�r 266):
Yahuda, Hz. �sa'y�  Yahudiye eyaletine, �sa'y� �ld�rmek i�in gelmi� olan Roma askerlerine para kar��l���nda Hz. �sa'n�n sakland��� yeri s�yleyen, havari g�r�n�m�ndeki Yahudi bir din adam�d�r. (bkz. https://tr.wikipedia.org/wiki/Yahuda_(havari))
Frans�z cehenneme benzeyen bu mek�n�nda Seraph'� g�r�nce kendisini Yahuda'ya benzetmektedir. Bu sebeple Neo ile arkada�lar�n� da Hz. �sa ile havarilerine benzetiyor sonucuna varabiliriz. Neo'nun arkada�lar�n� kendi aya��na getirerek sanki -ba��na koydu�u �d�l� almak amac�yla- teslimata gelmi� olmas� gerekiyormu� gibi Seraph'� i�nelemektedir. Bu mecburiyetin sebebi, Seraph'�n insan olmad��� -kendisi gibi bir uygulama oldu�u- i�in kendi t�r�n�n yan�nda yer almas� gerekti�ini d���nmesidir. "T�knaz" (=little=k���k) derken de k�sa boyunu hedef ald��� Seraph'� a�a��layarak kibirli karakteriyle bir kez daha dikkatleri �zerine toplamaktad�r.


3. TEKN�K ve MANTIKSAL TER�MLER S�ZL���:

Uygulama (program/system):
Bilgisayar gibi elektronik cihazlarda belirli bir i�i y�r�tmek veya o i�i y�r�tmeyi kolayla�t�rmak amac�yla tasarlanm��, kendi i�inde, kendine �zg� i�levleri, �zellikleri, kurallar� ve s�n�rlamalar� olan her t�rl� ��z�m, yaz�l�m projesi, program. �rn; ��letim sistemleri (Windows, Android, MacOS), Photoshop, Winrar vb gibi. 2008'den itibaren ak�ll� telefonlar�n yayg�nla�mas�n�n ard�ndan "application" (=uygulama) terimi daha �ok tercih edilir h�le gelmi�tir. Matrix'i niteleyen terimler i�in "uygulama" yerine "d�zen" veya "proje" terimlerini kulland�m. ��nk� "uygulama" daha �ok Matrix'te bulunan insan g�r�n�ml� veya di�er varl�klar i�in de kullan�ld���ndan anlam kar���kl���na sebep olmaktayd�. Matrix'teki uygulamalar bedensel varl��� (ger�ek d�nyadaki insan bedeni) bulunmayan yaln�zca sanal ki�ilikleri olan yaz�l�m s�n�f�d�r. Matrix'in i�lerli�ini s�rd�rmek amac�yla �nemli mevkilerde bulunurlar. Bu b�l�mdeki uygulamalara �rnek olarak; K�hin ile korumas�, Mimar, Frans�z ile �evresi, Sati ile ailesi ve Smith verilebilir.

Kendini Tan�mak ("know you're", "know thyself"):
Kendi do�as�nda bulunan, fark�nda olmad��� yetenekleri aray�p bulmu� olmak; yapabileceklerini ke�fetmi�/biliyor/kestiriyor/��renmi� olmak. Ayn� zamanda kendine ba�kalar�n�n g�z�yle (d��ar�dan) bakabilmektir.

Makine T�r�/Makineler (machines):
Filmde yapay zek�n�n �retmi� oldu�u ve emrinin alt�nda bulundurdu�u, ger�ek d�nyada bulunan, hizmet robotlar�, mekanik, cans�z s�n�f.

N�bet�i (sentinel, squid, squiddy, kalamari, jig):
Yapay zek�n�n emrindeki, �ekli ve hareketleri kafadan bacakl�lara (ahtapot, kalamar vs.) benzeyen r�tbesiz, avc�/sava��� askeri; n�bet�i, g�zetleyici, taray�c� ve yok edici makine.

Kaynak (source):
Matrix projesinin tasar�m temelindeki (programlama dilindeki) kodlardan olu�an derleyip �al��t�r�lmaya haz�r tasar� h�linin yaz�ld���; Matrix projesinin yap�ld��� �al��ma ortam�.

Kayna�a Geri D�nmek (return to the source):
Uygulaman�n kod varl���n�n i�leyi�ten ��k�p tasar�m h�linde saklanmas� durumu. Yani uygulaman�n varl���n�n kodlardan olu�an, ihtiya� duyuldu�unda �al��t�r�l�p derleyip test etmeye a��k olan tasar�m h�line d�n�� �ekli. Yaln�zca ihtiya� duyuldu�unda derlenip �al��t�r�ld��� durumda canl�l���n� s�rd�rebilece�i (ya�ayabilece�i) bir d�zeye indirgenmek.

S�rg�n (exile):
D�zen denet�ileri (ajanlar) a��s�ndan bir uygulaman�n i�lerli�ini (gayesini) veya �nemini yitirmesi durumunda ba�ka bir tasar�ya ya da projeye aktar�lmas� durumu.

Silinme (deletion):
D�zen denet�ileri (ajanlar) a��s�ndan bir uygulaman�n i�lerli�ini (gayesini) veya �nemini yitirmesi durumunda varl���n�n tamamen (kaynak kodu da d�hil) ortadan kald�rmas� i�lemi.


4. Koyu Puntolu ve "(!)" veya "(?)" Uyar�l� �fadeler:
Filmin kurgusuyla do�rudan ilintili, ancak rastlant� eseri s�ylenmi� gibi g�zden ka�abilen birtak�m g�ndermeler, dolayl� anlat�mlar, s�rpriz yumurtalar, gizli �akalar ve ilerideki sahnelere, devam filmleriyle ba�lant�l� ifadelerin baz�lar� ile yukar�da a��klanan terimler.
"(!)" veya "(?)" uyar�l� sat�rlarda ise ilk okuyu�ta pek anla��lamayan espri, yalan, i�neleme, art niyet ya da alay maksatl� dolayl� vurgular s�z konusudur.



5. SATIRLARDA NEDEN �� NOKTA UYGULAMASI YOK:
Bir�ok alt yaz� �evirisinde g�rd���n�z gibi "s�regelip devam edece�i"ni vurgulamak amac�yla �� noktalar aras�na alma ("...i�erik metni..." �eklinde) uygulamas� �ngilizce kaynak alt yaz�lar�nda g�r�len bir uygulamad�r. Ancak T�rk�e dil bilgisi kurallar�na g�re farkl� bir anlama geldi�i i�in dilimize ayk�r�d�r. �� noktalar aras�nda kullan�m �ekli dilimizde, "ba�ka yerden al�nt�" yaparken anla��lmayan k�s�mlar�n temsili i�in kullan�l�r. Bu sebeple �evirilerimde sat�r ba��nda -al�nt� veya kesinti olmad��� s�rece- �� nokta uygulamas� yoktur. ��nk� "..." noktalama i�areti bizde sadece "c�mlenin devam edece�i" anlam�n�n yan� s�ra "yar�da kesildi�i", "kesinti yap�ld���", "sans�rleme yap�ld���", "ba�ka bir kaynaktan al�nt� yap�ld���", "anla��lmad���" gibi ba�ka bir s�r� anlamlara gelmektedir ki bu durumlar�n alt yaz�ya uyarlanmas� daha �nemli ve anlaml�d�r. (Bkz. T�rk�e dil bilgisi, noktalama i�aretleri, �� nokta kullan�m�.)


�ahs�mla,
* yukar�daki hususlar�,
* �eviri kusurlar�n�,
* filmle ilgili anla��lamayan yerleri,
* hatalar�m� veya
* kendi fikirlerini, taleplerini
* �zel �eviri isteklerinizi
bildirmek/g�r��mek/tart��mak isteyenler varsa [email protected] e-posta adresinden bana ula�abilirler.
Konuyla ilgili sorular�n�z� cevaps�z b�rakmam.

Korsana hizmet etti�i i�in �ok fazla �eviri yapm�yor/payla�m�yorum.
Yine de ba�ka filmlerde g�r��meyi umuyor, keyifli seyirler diliyorum.
hymaster